سوغات قزوین چیست ؟

هفته نامه اوقات خوش - محمد سعید رضایی، حسین زندی: قزوین دارای انواع غذاهای سنتی و خوش طعم است که برخی از آنها در مناسبت های ویژه و تعداد بسیاری نیز به شکل عادی در طی سال تهیه می شود. برخی از غذاهای قزوین عبارتند از: «قیمه نثار» که در میهمانی های رسمی و عروسی ها تهیه می شود و گاهی هم شیرین پلو جای آن را می گیرد.

«قیمه» در مجالس عزا، «دم کباب» یا «قیمه آب دار» در هنگامی که زوار از زیارت بازمی گردند، «دیماج» برای روز پنجاه به در، «خاگینه»، «رشته پلو با ماهی» برای شب عید نوروز، «سبزی پلو و ماهی دودی» برای شب چهارشنبه سوری و روز سیزده به در، «کله پاچه» برای افطار روی بیست و هفتم ماه رمضان و «آش شعله قلمکار» که معمولا در روز بیست و هشتم صفر به صورت نذری امام حسن مجتبی پخته می شود.

غذا، خوراک، آش و دسر و چاشنی زیادی در سبد غذایی مردم قزوین رواج دارد که بخش عمده ای از آن با سایر نقاط کشور مشترک است و تنها در نوع پخت و مواد اصلی تفاوت دارد که موجب تغییر مزه آنها می شود. برخی از این خوردنی ها و غذاها عبارتند از:

* پلوها و خورش ها: قیمه نثار، فسنجان، قیمه، خورش آلو، خورش کنگر، خوروش ریواس، سیاه چشم پلو، ماش پلو، تاس کباب، ته چین، رشته پلو، شیرین پلو، عدس پلو، کشمش پلو، باقالی پلو، لوبیا پلو، آلبالو پلو، دم کباب، خورش کدو، قورمه سبزی، سبزی پلو، شوید پلو، خورش بامیه، زرشک پلو.
 
* کباب ها: کباب کوبیده، کباب برگ، جوجه کباب، کباب ماهی، کباب بوقلمون، کباب تیهو، مرغم شکم پر، ماهی شکم پر، جکر، دل و قلوه و ...
 
* خوراک ها: دلمه برگ مو، دلمه بادنجان، دلمه گوجه فرنگی، دلمه فلفل سبز، کتلت نخودچی، شامی، کتلت سیب زمینی، کوفته قلقلی، کوفته تبریزی، کوفته قزوینی، کوفته برنجی، اشکنه، آبگوشت، بژباش، زبان، کله پاچه، سیرابی، شیش انداز، دیماج (تتماج)، خاگینه، کوکو سبزی، کوکو شیرین، بورانی اسفناج، کشک بادنجان، کله جوش، مسمای بادنجان، حلیم بادنجان و ...
 
* آش ها: آش رشته، آش دوغ، کاچی، آش شله زرد، آش شله قلمکار، آش امام، آش سرکه، آش شیر، برنج، مُشکوفی، آش حلیم، آش کشک، آش دندان کشه، عدسی، لوبیا، فرنی، قلیه و ...
 

مُشکوفی

* چاشنی ها و پیش غذاها: لیته، هفته ویجار، سیر ترشی، هندوانه ترشی، پیاز ترشی، خیار ترشی، خیار شور، گله ترشی، ماست خیار، ماست موسیر، فالوده طالبی، فالوده سیب، سمنو، برقه، شیره، یخ در بهشت و ...
 
* نوشیدنی ها: سرکه شیره، سرکه انگبین (سکنجبین)، شربت آبلیمو، شربت آلبالو، شربت تخم ریحان، آبدوغ، آب زرشک، شربت به لیمو، عرق کاسنی، خاکشیر، عرق نعنا، دوشاب و ...
 
نان سنتی قزوین

ایران یکی از کشورهایی است که توع پخت انواع نان ها را از دیرباز در آن می توان دید، هر منطقه و شهری نان مخصوص خود را دارد. در قزوین نیز انواع و اقسام نان پخت می شود که هر یک مربوط به منطقه و شهر خاصی از این استان زیبا است. علاوه بر نان سنگک، بربری و لواش که در همه شهرها متداول است، در بین نان های قزوین، نان لواش تنوری که به صورت گرد و بزرگ طبخ می شود دارای کیفیت و طعم مطبوعی است. همچنین این ویژگی موجب شهرت آن شده است.

قاق یکی دیگر از نان های سنتی قزوین است که خشک و شیرین بوده و با چای صرف می شود. از دیگر نان های سنتی قزوین می توان به نان شیرمال و زنجبیلی اشاره کرد که کم شیرین بوده و به عنوان عصرانه همراه با چای خورده می شود. بیشتر این نان ها در شیرینی فروشی های قزوین یافت می شود و در بین گردشگران نیز طرفداران زیادی دارد.

قیمه نثار معروف ترین غذای استان قزوین

علاقمندان به خوراکی و غذا، هر منطقه ای از سرزمین زیبای ایران را به نام خوشمزه ترین غذای آن نقطه می شناسند؛ شهر تاریخی قزوین را نیز با نام قیمه نثار می شناسند و این خورشت خوشمزه در سراسر ایران زبانزد است. کمتر کسی را می توان یافت که به استان زیبای قزوین سفر کند و یک وعده غایی را به خوردن قیمه نثار اختصاص ندهد.

قیمه نثار غذای اصیل قزوینی هاست (با تلفظ قیمَه نثار). این غذا با برنج و گوشت و خلال بادام و پسته و پیاز داغ درست می شود. در گویش عامیانه به غلط این غذا را قیمه نسا، نیز می گویند.

در قزوین ادویه ای مخصوص برای قیمه نثار وجود دارد که نوع مرغوب آن، غذا را بی نهایت خوش عطر می کند. این غذا در گذشته جزو غذاهای تشریفاتی محسوب می شد و یک یاز غذاهای اصلی دربار و خانه های اشرافی در شهر قزوین به شمار می رفت و در عروسی ها هم به عنوان شام عروسی همراه با سبزی خوردن سرو می شده است.

امروزه علاوه بر میهمانی ها و مراسم رسمی، یکی از غذاهای همیشگی مرم این استان است و در برخی رستوران ها و هتل ها در فهرست برنامه غذایی قرار گرفته است.

برنج، گوشت گوسفند، پیاز، زعفران، زرشک، خلال پسته و بادام، روغن مایع، نمک و ادویه مواد اصلی برای تهیه قیمه نثار است. برای تهیه قیمت نثار برنج را خیسانده و سپس آن را درون آب جوش می ریزند. پس از آبکش کردن (کمی سفت برداشته می شود) با اضافه کردن زعفران حل شده بر روی برنج، به وسیله دم کنی، روی حرارت پلوپز اجاق گاز گذاشته می شود تا دم بکشد. پیاز نازک شده را پس از تفت دادن در روغن مایع، به گوشت ریز شده اضافه می کنند.

تفت دادن پیاز همراه با گوشت آنقدر ادامه می یابد تا رنگ گوشت برگردد. سپس رب گوجه فرنگی را اضافه کرده و ضمن بستن در قابلمه، گوشت با حرارت ملایم پخته می شود. در صورت تمایل گاهی کمی زعفران به گوشت اضافه می شود. 5 دقیقه مانده به پخت کامل گوشت، نمک و فلفل و خلال بادام به آن افزوده می شود.

تا پختن گوشت، خلال بادام را در آب و یا گلاب به مدت نیم ساعت خیس می کنند. معمولا خلال پسته را خیس نمی کنند چون رنگ پسته تغییر می کند. با تمام شدن آب گوشت، نوبت به آماده سازی زرشک به همراه شکر می رسد. زرشک با آب سرد شسته شده، یک قاشق روغن در قابلمه کوچکی ریخته و قبل از داغ شدن یک قاشق شکر در آن ریخته می شود. مخلوط مرتب به هم خورده تا شکر آب شود.

اضافه کردن یک قاشق غذاخوری زعفران حل شده به این قابلمه کار بعدی است. اکنون حرارت زیر قابلمه خاموش شده، زرشک به آن افزوده می شود و به هم زده می شود. (در این صورت زرشک رنگش را حفظ خواهد کرد.)

گاهی بنا بر سلیقه آشپز مواد دیگری نیز به این غذا اضافه می شود. مثلا خلال پوست پرتقال را در آب جوش می جوشانند، سپس آب آن را عوض می کنند. این کار را دو تا سه بار ادامه می دهند تا تلخی پوست پرتقال ها از بین برود. قبل از آماده شدن غذا، خلال را به مواد داخل قابلمه اضافه می کنند. گاهی اندکی از خلال پوست پرتقال را تفت داده و برای تزیین روی غذا می ریزند. 

برخی ها برای خوشمزه تر شدن این غذا، هل کوبیده نیز اضافه می کنند و تقریبا برای هر یک کیلو برنج، یک کیلوگرم گوشت مصرف می شود. پس از آماده شدن غذا، نیمی از پلو در دیسی کشیده شده و نیمی از مایه لای پلو قرار داده می شود. سپس پلو زعفرانی را روی قیمه ریخته و بقیه قیمه با خلال پسته روی پلوی زعفرانی ریخته می شود. معمولا کمی پودر دارچین روی قیمه پاشیده می شود. شما نیز در سفر به استان قزوین قیمه نثار را فراموش نکنید.

نان بادامی (قرابیه)

یکی دیگر از شیرینی های خاص استان قزوین، نان بادامی یا قرابیه است. برای درست کردن این شیرینی آرد، شکر (قند پودر شده)، روغن، بادام پودر شده را با هم مخلوط می کنند. بعد از بیست دقیقه این خمیر را قطعه قطعه می کنند و هر قطعه را به وسیله کف دو دست گرد کرده و درون سینی می چینند و روی هر دام یک خلال پسته می گذارند و سپس آنها را داخل فر می گذارند. قرابیه یکی از قدیمی ترین شیرینی های منطقه است و در بین مردم قزوین علاقمندان زیادی دارد.

قزوین شهر شیرینی و باقلوا

تنوع و گونه گونی شیرینی های سنتی قزوین همراه با کیفیت بالا زبانزد مردمانی است که به سفر و کشف دنیای جدید علاقمندند. ترکیب دلپذیر موادی همچون قند، بادام، پسته، عسل، گردو، نارگیل، غلات، فندق، روغن، هل، زعفران، گلاب، محصولاتی که بخش عمده آن را مردم استان قزوین تولید می کنند، شیرینی های خوشمزه و لذیذی را پدید می آورد.

مردم قزوین به دلیل داشتن روحیه میهمان نوازی، سعی در تهیه بهترین شیرینی ها با مرغوب ترین مواد برای پذیرایی از میهمان ها را دارند. به همین دلیل کیفیت، رنگ و مزه شیرینی های قزوین آن را از دیگر شیرینی های کشور متمایز کرده است. شیرینی پزی از جمله سنت های ظریفی است که در شهر قزوین هنوز ماهیت خود را حفظ کرده است و طرفداران زیادی دارد.

هنر شیرینی پزی دارای اعتباری ویژه در میان خانم های خانه دار قزوینی است و کمتر خانواده ای پیدا می شود که در طول سال به پخت شیرینی نپردازد. دختران جوان و نوعروسان می کوشند تا از مادر و مادر بزرگ طرز تهیه خمیر، قالب زدن و پختن گونه های مختلف شیرینی را بیاموزند.

البته تهیه کردن خمیر، آماده کردن آن، افزودن مغز پسته، بادام و خلال های دیگر بدان، به ویژه تهیه قالب های گوناگون، نحوه پختن و زمان آن و آراستن روی شیرینی ها هر یک نیاز به دانش و مهارتی تام دارد و از این رو اظهارنظر درباره کیفیت و چاشنی و شکل و ظرافت شیرینی های تهیه شده بسیار متداول و ایام نوروز بهترین زمان برای به نمایش گذاشتن این هنر است. نام بعضی از شیرینی های قزوین به این شرح است:

باقلوای لوزینه، باقلوی پیچ، نان برنجی، نان برنجی زعفرانی، نان برنجی کاکائویی، نان نخودی، نازک پسته ای، نازک بادامی، نازک گردویی، لب پیچ، نان قندی، نان چایی، نان چرخی، نان بادامی، نان گردویی، کلوچه، اتابکی، ولیعهدی، پادرازی، توت زعفرانی، توت پسته ای، توت بادامی، نان نارگیلی، حاج کریمی، قرابیه، قطاب، بهشتی، کرمانشاهی، پنجره ای و ...

دیماج یا تتماج

یکی از خوراک هایی که معمولا در وعده عصرانه های مردم قزوین جای گرفته است، دیماج است. دیماج خوراکی خوشمزه و مقوی است که نحوه تهیه آن نیز جالب است.

برای تهیه این عصرانه کامل از نان، سبزی خوردن، پنیر، گردوی خرد شده، خیار، گوجه فرنگی، پیاز داغ و نمک، فلفل، زردچوبه و گلپر استفاده می شود. 

این وعده غذایی بیشتر در فصل بهار که روزها طولانی تر است به عنوان عصرانه استفاده می شود و وقتی باغداران عصرها از سر کار به خانه برمی گردند، بانوی خانواده معمولا با این خوراک از آنها پذیرایی می کند. دیماج در محافل دوستانه و در مراسمی مانند 50 به در به عنوان یکی از غذاهایی که افراد یک خانواده یا دوستان را دور هم جمع می کند، بر سر سفره ها دیده می شود.

پادرازی

برای تهیه شیرینی پادرازی آرد، روغن، شکر (قندر پودر شده) و وانیل را با هم مخلوط می کنند. پس از ده دقیقه خمیر را به شکل لوزی قطعه قطعه کرده و روی آن را با کنجد سفید تزیین می کنند و داخل فر می گذارند. این شیرینی نیز در استان قزوین خیلی معروف است و در بیشتر میهمانی ها و مراسم از آن استفاده می شود و در پذیرایی های مردم قزوین معمولا این نوع شیرینی دیده می شود. پادرازی را در بیشتر شیرینی فروشی های قزوین می توان تهیه کرد.

سمنوی قزوین

آیین سمنوپزان توسط بانوان - بیشتر به صورت گروهی - انجام می گیرد و معمولا همراه با مناسک و مراسم مذهبی و بر اساس اعتقادات مذهبی است. زمان نسبتا طولانی تهیه و پخت سمنو، آن را با آداب ویژه و رمزآلودی آمیخته که با مشارکت همسایگان و نیت خاص هر یک از آنان انجام می شود.

باقلوی پیچ و لوزی

یکی از بهترین شیرینی های قزوین و گل سرسبد آنها، باقلوای پیچ و لوزی است که رنگ، ظرافت، طعم و کیفیت بی نظیری دارد و طرفداران بسیاری را به سوی خود جذب کرده است. این شیرینی یکی از سوغاتی هایی است که گردشگران و میهمانانی که وارد قزوین می شوند از آن خریداری می کنند.

ویژگی های اصلی این شیرینی وابسته به تهیه مواد اصلی آن یعنی بادام و پسته از باغستان سنتی قزوین است چرا که پسته قزوین دارای سبزینگی منحصر به فردی است به طوری که حرارت، توانایی زدوده کردن رنگ سبز و بسیار دلنواز آن را ندارد و ترکیب هل، زعفران و اندکی قند در کنار رنگ های سبز، سفید و قرمز، زیبایی و طعم بی نظیری را به آن می بخشد و می تواند پذیرای ذائقه های متفاوت میهمان های قزوین باشد.

کجا بخوابیم

یکی از دغدغه هیا گردشگران در برنامه سفر همیشه این است که کجا اقامت کنند. در سفر به استان قزوین چنین نگرانی وجود ندارد چون هتل ها و اقامتگاه های خوبی دارد و بنا بر هر سلیقه و قیمتی می توان از آنها استفاده کرد. معروف ترین هتل های قزوین هتل مرمر، هتل البرز، هتل ایران، هتل ورزش، هتل میرعماد و هتل ایرانیان هستند. 

هتل البرز

هتل البرز هتل دو ستاره گرید A است و قیمت های هر اتاق از 96,000 تومان شروع می شود. این هتل در خیابان طالقانی، سه راه خیام واقع شده است.

هتل البرز قزوین با واقع شدن در مرکز شهر، امکان دسترسی آسان و سریع به مراکز خرید، رستوران ها، درمانگاه، داروخانه، سینما، سالن های ورزشی و تفریحی و سایر خدمات شهری را برای میهمانان فراهم می کند.

هتل مرمر

هتل مرمر چهار ستاره گرید C را دارد و شروع قیمت از 230,000 تومان است. این هتل در میدان ولیعصر واقع شده است.

هتل مرمر از امکانات مناسب اقامت و پذیرایی برخوردار است و با داشتن چهل و هشت اطاق، چهارده سوئیت که همگی مجهز به یخچال، تلویزیون، ویدئو مرکزی، سیستم صوتی، سیستم ماهواره مرکزی، تلفن سانترال، سیستم اطفای حریق خودکار، سیستم تهویه مطبوع است. همچنین سالن کنفرانس با گنجایش دو هزار نفر پذیرای جلسات و اجرای سمینارهای بزرگ و جشن های عروسی است.

رستوران هتل مرمر با 27 نوع غذای ایرانی و فرنگی، مینی بار و کافی شاپ با انواع دسرهای فصل، چایخانه سنتی، روم، سرویس، تاکسی سرویس بیست و چهار ساعته، پارکینگ، لاندری، تلفن خودکار کامپیوتری جهت بیدار کردن مسافران و دستگاه یخ ساز یکی از مراکز اقامتی خوب قزوین است.

هتل خانه سنتی بهروزی شهر

یکی از مراکز اقامتی قزوین که تجربه زندگی در فضایی دلنشین به سبک ایران قدیم را می توان از سر گذراند، هتل خانه سنتی بهروزی است. اگر قصد اقامت در خانه ای پر از نشاط و انرژی را دارید، «هتل خانه سنتی بهروزی» بهترین انتخاب شماست.

با سکونت در هتل خانه سنتی بهروزی وارد تونل زمان شوید و به گذشته سفر کنید. این نخستین هتل سنتی قزوین است که از نوروز 1394 آغاز به کار کرده و گردشگران بسیاری را جذب کرده است.

کجا غذا بخوریم

از رستوران های معروف شهر قزوین می توان به رستوران نمونه در خیابان فردوسی شمالی، بالای پاساژ نارون، رستوران اقبالی سه راه خیام و رستوران کرمانی چهار راه ولیعصر کوچه بانک ملی اشاره کرد.

همچنین رستوران ایتالیایی کاخ در چهار راه ولیعصر، به طرف میدان مینودر را می توان نام برد که بیشتر پیتزا دارد و به صورت فست فود به ارائه خدمات مشغول است. 

رستوران مدیترانه در خیابان دهخدا، روبروی پمپ بنزین، مرکز خرید نارون، طبقه سوم یکی دیگر از رستوران های قزوین است که غذای لبنانی عرضه می کند. مسئولان آن نیز لبنانی هستند و غذایی خاص برای مشتری ها ارائه می کنند.

رستوران شانی در خیابان فلسطین، حد فاصل چهار راه فلسطین و چهار راه عمران، مجتمع داریوش، طبقه دوم قرار دارد. این رستوران غذای ایرانی، غذای فرهنگی، استیک و کباب عرضه می کند و از رستوران های معروف قزوین به شمار می رود.

رستوران اقبالی

رستوران اقبالی در خیابان طالقانی، نرسیده به سه راه خیام واقع شده است. غذای سنتی شهر قزوین، قیمه نثار را در این رستوران می توانید بخورید. «رستوران اقبالی» در این شهر تاریخی برای شهروندان شناخته شده است و معمولا اگر نشانی رستوران معروف شهر را بپرسید، یکی از گزینه ها این رستوران است.

این رستوران بیش از 50 سال قدمت دارد و روزهای تعطیل بسیار شلوغ است. فضای این رستوران آرام است و ترکیبی از سنت و مدرنیسم را یکجا دارد.