کدام کهن ترین ساز زهی زخمه ای است ؟
کهن ترین ساز زهی زخمه ای چه نام دارد؟
نام قدیمی ترین ساز زهی زخمه ای چیست؟
کدامیک ساز زهی زخمه ای است؟
قدیمی ترین ساز زهی زخمه ای چه نام دارد؟
کهن ترین ساز زهی زخمه ای کدام است؟
جواب: تنبور
توضیحات بیشتر:
تنبور سازی است که دسته‌ای بلند و کاسه‌ای گلابی شکل دارد و معمولاً از چوب توت ساخته می‌شود. کاسه آن به دو صورت یک تکه (کاسه‌ای) که از قدیم مرسوم بوده و چند تکه‌ای (ترکه‌ای یا چمنی) است که به تقلید از کاسه سه تار در دهه‌های اخیر ساخته شده است. طول این ساز در بین ۷۰ تا ۸۰ سانتیمتر و دارای سه سیم است، یکی واخوان و دو سیم اصلی. در زمان قدیم به گفته فارابی از یک و یا دو سیم اصلی استفاده می شدهاست که اکنون به صورت سه سیم معمول است.
این ساز دارای چهارده پرده (دستان) و فاقد ربع پرده می‌باشد. در نواختن آن دو نوع کوک رایج است. ابتدا کوک هفت دستان (برز) و دیگری کوک پنج دستان (ته رز) که نوازندگان امروزی بیشتر از کوک سیم اصلی دو(C) و سیم واخوان سل(G)استفاده می‌کنند. تنبور را با چهار انگشت دست راست و بدون استفاده از مضراب مصنوعی می‌نوازند و تکنیک‌های دست چپ آن شبیه دیگر سازهای زهی دسته دار مانند تار و سه تار است و مضراب‌های اصلی آن عبارتند از انواع مضراب راست و چپ، انواع مضراب ریز، گل‌ریز، غنچه، دوچپ و ...
تنبور کهن‌ترین ساز زهی زخمه‌ای است، به این معنا که اولین سازی می‌باشد که دسته‌ای بلند به همراه کاسه و وتر داشته است. قدمت این ساز هنوز به طور دقیق معلوم نیست. در کتب و رسالات زیادی در این مورد سخن گفته‌اند. کتاب دیکشنری گراو که در زمینه ساز شناسی می‌باشد، قدمت این ساز را پنج الی شش هزار سال دانسته و مجسمه‌های سنگی در موزه‌ها و آثار باستانی به جای مانده در شوش و تپه‌های بنی یونس در حوالی شهر موصل قدمت این ساز را ۱۵۰۰ الی ۲۰۰۰ سال قبل از میلاد نشان می‌دهد. در کارنامه اردشیر بابکان یکی از متون‌های پهلوی آمده که روزی اردشیر در ستورگاه نشسته بود و تنبور می‌زد و می‌سرود. در روایت‌های افسانه‌ای آمده که رستم در خوان چهارم تنبور می‌نواخته و مقام ته رز را به وی و مقام باریه را به باربد موسیقیدان دربار ساسانیان نسبت می‌دهند. فارابی که در موسیقی الکبیر به طور گسترده در مورد تنبور و انواع آن و فواصل و کوک‌های آن توضیحات مفصل داده‌اند. ابن سینا، عبدالقادر مراغی و صفی الدین ارموی نیز از این جمله‌اند. در آثار شاعران بزرگ فارسی زبان از جمله شیخ جنید بغدادی، فردوسی، مولوی، منوچهری دامغانی، نظامی گنجوی، موسوی، حافظ، وحید قزوینی، بیدل دهلوی و وفا کرمانشاهی به کرات از تنبور سخن به میان آمده است.
زبان ها و لهجه های متفاوت در مناطق مختلف جغرافیایی باعث به وجود آمدن نغمات و فرهنگ های موسیقایی متنوعی در این کره خاکی شده است. در کشور ما نیز زبان ها و لهجه های متنوع و در نتیجه فرهنگ های متنوعی وجود دارد و همین امر باعث تنوع فرهنگ های موسیقایی و فواصل و نغمات متغیر در هر منطقه می گردد. تنبور و مقام های آن یکی از غنی ترین فرهنگ های موسیقایی سرزمین ما محسوب می شود، چرا که این رپرتوار یک منبع عظیم موسیقایی است که در طی هزاره ها شکل گرفته و دارای تاریخچه ای کهن می باشد که به طور مختصر به آن می پردازیم. تنبور کهن ترین ساز زهی زخمه ای است، به این معنا که اولین سازی می باشد که دسته ای بلند به همراه کاسه و وتر داشته است. قدمت این ساز هنوز به طور دقیق معلوم نیست. در کتب و رسالات زیادی در این مورد سخن گفته اند. کتاب دیکشنری گراو که در زمینه ساز شناسی می باشد، قدمت این ساز را پنج الی شش هزار سال دانسته و مجسمه های سنگی در موزه ها و آثار باستانی به جای مانده در شوش
منبع: ویکی پدیا / تبیان
